قصیده ابوتمام؛ السیف أصدَقُ أنباء مِنَ الکُتُبِ
قصیدهی زیبای ابوتمام از متون عباسی عرب به همراه ترجمه فارسی آن:
اگر میخواهید قصیده ابوتمام را به صورت کامل داشته باشید از این قسمت دانلود کنید. دانلود متون عباسی فقط با ۳۵۰۰۰ تومان
السیف أصدَقُ أنباء مِنَ الکُتُبِ، – فی حَدِّهِ الحَدُّ بین الجد واللعب
یقول: إن المنجمین کانوا یقولون ان عموریه لا یُقدر على فتحها وإن کفّارها سیغلبون المسلمین، فلما فتحها المعتصم وکَذَّبَ الله أقاویلهم قال ابو تمام السیف الصارم المصقول أصدق أخباراً من کتب المنجمین وفی حد السیف فاصل و حاجز بین الجد والهزل.
ترجمه: (اخترشناسان میگفتند که دیار عموریه تسخیر نمیشود و کافران آن بر مسلمانان چیره خواهند شد اما زمانی که معتصم آنجا را بگشود، ابوتمام سرود شمشیر تیز و جلا داده شده راستگوتر از کتابهای اخترشناسان است و لبه تیز و کشنده آن، فـاصـل وتـعـیـن کننده مرز بین شوخی و قاطعیت است.
بیضُ الصفائح، لاسود الصحائف فی – تونِهِنَّ جَلاءُ الشَّک والریب
التی تزیل الریب و کَشَفَ الشَّکَ فی معرفه نتائج المعارک هی السیوف البیض العریضه، لا القرطاس المکتوب بأیدی الساحرین و المنجمین. ترجمه آنچه که شک و تردید از نتایج جنگها را می زداید شمشیرهای براق پهن است نه کاغذ نگاشته شده با انگشتان ساحران و منجمان.
والعلم فی شُهُبِ الأرماح، لامِعَهً، – بین الخمیسین، لا فی السبعه الشهبِ
یقول: والعلم بنتائج الحروب مستودع فی ألسنه الرماح فی حال لمعانها بین الجیشین لافی السیارات السبعه وهی عندهم زحل المشتری المریخ ،الشمس الزهره، عطارد و القمر. ترجمه و علم به عاقبت جنگها در نوک تیز نیزه ها که در میان دو لشکر میدرخشند به ودیعت نهاده شده، نه در هفت کوکب آسمان که آن هفت عبارتند از: زحل ،مشتری ،مریخ خورشید، زهره، عطارد وماه.
أین الروایه، بل أین النجوم – وما صاغوه من زُخرف فیها، و من کَذِبِ؟
یقول: أین الروایه أی کان المنجمون قد حکموا ان المعتصم لا یفتح عموریه وراسئله الروم، بأنا نجد فی کتابنا أنّه لا تُفتح مدینتنا ألا فی وقت ادراک التین و بیننا و بین ذلک الوقت شهور یمنعک من المقام بها البردو الثلج، فأبى المعتصم أن ینصرف و أکب علیها ففتحها، فأبطل ما قالوا یقول: أین هذه الروایه وأین حدیث المنجمین و صدقه کل ما قالوه کان من الکذب والزخرف. :ترجمه: اختر نگاران گفته بودند که معتصم تنها در ایام خاصی از سال میتواند حمله کند و عموریه را فتح نماید، یعنی فصل رسیدن انگور و انجیر ولی معتصم گوش به حرفهای آنان نسپارد و یورش خویش را آغاز نمود و پیروز شد. ابوتمام میگوید: صداقت و درستی گفته های منجمین کجارفت ستاره ها کجا رفتند و آن دروغها و خرافاتی که ساخته بودند، چه شد.
خرصاً، وأحادیثاً مُلَفَّقَهٌ، – لیست بنبع، إذا عُدَتْ، ولا غَرْبِ
یقول: کل هذه احادیث و اخبار ملفقه مزیفه، لا صحه لها ولیس لها اصل قوی ولا ضعیف. ترجمه: همه این ،گفته،ها دروغین و امیخته با باطلاند و مزخرف که از صحت و اصلی چه قوی وچه ضعیف بی بهره اند.
عَجائِباً، زَعَموا الأیامَ مُجفِلَهٌ – منهنَّ فی صفر الأصفار، أو رجب
یقول: جعل المنجمون شهر صفر میقاتا لتدمیر العالم و خلوه وسفره من السکان و جعلوا کذلک رجب لأنّ مادته تدلُّ على فزع ما تحدثه عجائب النجوم من تدمیر العالم فتمضی و تدور معه الأیام کذب و تقریر هذا الکذب فی نفوسهم عجیب. :ترجمه منجمان ماه صفر را ماه ویرانی و نابودی جهان میدانستند و نیز رجب که معنای آن بر ترس و وحشت دلالت دارد را نحس میشمردند و آنچه که میپنداشتند دروغ و ناراست بود و این خرافات را در ذهن مردم تقریر میکردند.
وخَوفُوا النَّاسَ من دهیاءَ مُظلمه، – إذا بـــــدا الـــــوکَبُ الغـــــربی ذو الذَّنَبِ
یقول: أخذ المنجمون یخوفون الناس من الکوکب الغربی المذنّب الذی ظهر فی سنه التی نوى فیها المعتصم أن یوقع بأهل عموریه فتشاءم البعض بمنظر هذا الکوکب.
ترجمه در آن سالی که معتصم قصد داشت براهالی شهر عموریه بتازد و آنجا را فتح نماید، کوکبی دنباله دار از ناحیه غرب آسمان پدیدار بود که منجمان آن را مایه نکبت و بدبختی می دانستند.
وصیَّروا الأبرجَ العُلْیَا مُرتبهٌ – ما کان مُنقلِبًا أو غیرَ مُنْقَلِب.
یقول هم جعلوا بروج السماء التی عددهم اثناعشر مرتبه على ثلاثه أقسام منها المنقلبه : وهی أربعه: الحمل، السرطان المیزان الجدى و منها الثابته وهى أربعه: الثور، الأسد، العقرب و عذراء و ذوات الحالتین: الجوزاء و السنبله والقوس والحوت.
ترجمه آنان دوازده برج آسمان را برسه دسته تقسیم کرده بودند دسته ای که دگرگونی و تغییر دارند که عبارت بودند از چهار برج حمل و سرطان میزان و جدی و دسته دیگر که ثابت و ماندگار بر یک حالت بودند که شامل چهار برج ثور ،اسد عقرب و عذراء میشد و دسته آخر که هم حالت ثبوت و هم حالت تغییر را داشت و شامل چهاربرج جوزاء ،سنبله، قوس و حوت میشد.
یقضون بالأمر عنها، وهی غافِله – مادار فی فلک منها، وفی قطب
یقول: یقضون عن الأبراج بأنها تدیر حظوظ الناس و هی تحمل نفسها و دوران فلکها ویحکمون علیها بأحکام مختلفه وهی لا تعرف شیئاً من ذلک وما یحکمون به لم تدر ما فی فلک منها ولا فی قطب. ترجمه آنان بخت و اقبال مردم را به ستاره ها نسبت میدهند در حالی که از خود ستاره ها چنین کاری ساخته نیست چونکه آنها در گردونه خویش دوران دارند و غافل از آناند که در فلکی از افلاک و یا در قطبها روی می دهد.
لو بَیِّنَتْ قَط أمراً، قَبلَ مَوقِعِهِ، – لم یخف ما حَلّ بلأوثان والصُّلب
یقول: لوصَحَ أنّ الکواکب تبین الأمور قبل وقوعها لما خفى على المنجمین مصیر الروم یوم عموریه وکان المعتصم قداستشار المنجمین قبل زحفه، فزعموا أن الزمان غیر الموافق للفتح، فلم یحفل بأقوالهم و غـزا عموریه و أفتتحها و أنهدم الأوثان والصلب فیها. ترجمه و اگر چنین گمانی صحت داشت سرنوشت فلاکت بار عمو ریه بر اختر شناسان پوشیده نمی ماند چونکه معتصم قبل از یورش با منجمان مشورت کرده بود و آنها بر آن بودند که روزگار با فتح او موافق نیست ولی او به گفته آنان اعتنایی نکرد و آنجا را فتح و بتها و صلیبهای آنان را تخریب کرد.
اگر میخواهید قصیده ابوتمام را به صورت کامل داشته باشید از این قسمت دانلود کنید. دانلود متون عباسی فقط با ۳۵۰۰۰ تومان